نرمی کشکک زانو با نام علمی کندرومالاسی پاتلا ، آسیبی است که در غضروف زیر کشکک زانو یا پاتلا ایجاد می شود. هنگامی که کشکک زانو روی استخوان ران ساییده شود ، آسیب می بیند و تورم را به دنبال دارد. این نوع عارضه بیشتر در دونده ها و سایر ورزشکاران شایع است به همین دلیل به عنوان زانوی دونده ها نامیده می شود. این عارضه بیشتر در نوجوانان ، جوانان ، خانم ها و ورزشکارانی اتفاق می افتد که ورزش های نامناسب انجام می دهند و در نتیجه فشار زیادی به زانو آن ها وارد می شود. کسانی که دچار اضافه وزن هستند ؛ هم در معرض ابتلا به این آسیب قرار دارند. در ادامه اطلاعات بیشتری را در رابطه با این عارضه به کمک راهنمایی های یکی از بهترین پزشکان ارتوپد تهران دکتر علیرضا عسکری در اختیار شما خواهیم گذاشت.
در چه شرایطی نرمی کشکک زانو اتفاق می افتد ؟
زانو دونده یا همان نرمی کشکک زانو ، بیشتر در اثر استفاده بی رویه از این عضو ایجاد می شود. این آسیب ممکن است دراثر ضربه به کشکک زانو در اثر شکستگی یا در رفتگی به وجود بیاید ولی در مواقعی که غضروف از حالت طبیعی خود خارج شود یا عضلات نگهدارنده زانو یا ران ضعیف شوند ، هم احتمال بروز چنین مشکلی هست. در واقع ، کشکک و غضروف در زیر کاسه زانو جای گرفته اند تا استخوان ها را در برابر ساییدگی ناشی از خم و راست کردن این عضو ، محافظت کنند. هنگامیکه سطح زیرین کاسه زانو یا کشکک تحریک شود ، یک سمت مفصل دچار ساییدگی شده و سطح غضروف را تحت تاثیر می گذارد. در نتیجه ، استخوان زانو و ران دچار ساییدگی شده و درد مبهمی خود نمایی می کند. با تجزیه غضروف و بافت های آن ، اصطلاحاً درگیر نرمی کشکک زانو می شویم و نیاز به درمان آن با مراجعه به یک جراح زانو در تهران داریم.
کشکک زانو در کجا واقع شده است؟
پاتالا یا کشکک که به عنوان کاسه زانو هم شهرت دارد ، استخوانی مثلثی ، کوچک و پهن است که جزو بزرگ ترین استخوان های کنجدی یا سزاموئید محسوب می شود و در جلوی مفصل زانو قرار گرفته است. همانطور که اشاره کردیم ، این عضو ضخیم روی زانو را پوشانده و از ساییدگی زردپی یا تاندون چهارسر ران جلوگیری می کند. عملکرد کشکک به گونه ایست که مانع خم شدن زانو به سمت جلو می شود.
دلیل بروز نرمی کشکک زانو چیست؟
کشکک زانو شش سطح مفصلی دارد و توسط تاندون ها و رباط ها به استخوان ران پا متصل شده است. هنگام خم شدن زانو ، استخوان پشتی یا خلفی این عضو ، روی غضروف استخوان ران می لغزد. با آسیب هر کدام از بافت ها کشکک زانو دچار ساییدگی می شود و اصطلاحا نرمی کشکک زانو اتفاق می افتد. موارد متعددی از جمله فعالیت و تحرک بی رویه ، ضعف یا سفتی عضله و کف پای صاف احتمال ابتلا به این مشکل را بالا می برد.
چه فعالیت هایی وضعیت کندرومالاسی پاتلا را وخیم تر می کنند؟
برخی فعالیت ها درد و اوضاع نرمی کشکک زانو را وخیم تر می کنند ، کارهایی مثل :
- نشستن طولانی مدت
- بلند شدن ناگهانی از روی صندلی
- بالا و پایین رفتن مکرراز پله ها
- زانو زدن
- چهار زانو نشستن
نرمی کشکک زانو بیماری است که در صورت تشخیص ندادن آن با مراجعه به یک متخصص جراحی زانو در تهران می تواند به مرور مشکل ساز شود. شرح حالی از وضعیت غضروف زیرین و گویای تغییرات در آن ناحیه است. در صورت عدم رسیدگی و درمان به موقع ، این عارضه می تواند منجر به آرتروز مفصل زانو شود ، بخصوص آسیب به بخشی که کاسه زانو و استخوان فمور به یکدیگر متصل می شوند.
راه های تشخیص نرمی کشکک زانو
پیش از اینکه به سراغ درمان این مشکل بروید نیاز است تا به یک پزشک خوب برای تشخیص نرمی کشکک زانو مراجعه نمایید تا از آن مطمئن شوید. جراح برای تشخیص نرمی کشکک زانو توسط یک ارتوپد خوب در تهران ، از معاینات و آزمایش های فیزیکی و بالینی و همچنین پرس وجو از سوابق و علائم بیماری کمک می گیرد. در صورتی که نتواند از این طریق به نتیجه برسد یا اگر با درمان ، علائم کم تر نشود ، آزمایش های دیگری را تجویز می کند که عبارتند از :
- اشعه ایکس : برای بررسی آرتروز یا ضربه به عکس برداری با استفاده از اشعه ایکس توصیه می کند.
- آزمایش خون : برای سنجش میزان تورم و آگاهی از آرتریت احتمالی از آزمایش خون کمک می گیرد.
- ام آر آی برای : بررسی دقیق تر زانو از تصویربرداری ام آر آی بهره می گیرد.
پیشگیری از ابتلا به نرمی کشکک زانو
با رعایت چندین توصیه و تغییر سبک زندگی می توان جلوی بروز یا پیشرفت این بیماری را گرفت. از زانوهایتان بی رویه کار نکشید و تا جایی که ممکن است از ایجاد فشار به آنها خودداری کنید. بنابر این اگر دارای اضافه وزن هستید ، حتماً به فکر رژیم و ورزش مناسب برای کاهش وزن و لاغری باشید تا از ایجاد فشار مازاد به این عضو جلوگیری کنید. سعی کنید عضلات نزدیک کننده و دور کننده ران و چهار سر را تقویت کنید. کفی مناسب برای کفشهای خود تهیه کنید بطوریکه قوس و انحنای کف پا را در موقعیت مطلوبی قرار دهد و در نتیجه فشاری به کشکک زانو ایجاد نشود. انجام تمرین های ورزشی به مدت 5 روز در هفته و روزی سی دقیقه را در برنامه روزانه خود بگنجانید. سعی کنید در مصرف چربی ها و شیرینیجات تعادل داشته باشید و خیلی از این مواد استفاده نکنید. مصرف میوه ، سبزیجات و غلات را در برنامه غذایی خود فراموش نکنید.
درمان مشکل زانو دوندگان
چندین راه برای درمان نرمی کشکک زانو در تهران و یا محل زندگی شما هر کجا که باشد توصیه شده است که عبارتند از استراحت ، استفاده از داروهای خوراکی و موضعی ضد التهاب ، فیزیوتراپی و در نهایت اگر هیچ یک از این روش ها نتیجه مطلوب را نداشت ، جراحی زانو نتیجه بخش خواهد بود. استراحت کردن ، بخصوص هنگامی که برای اولین بار با علائم این عارضه مواجه می شوید ، کمک بزرگی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری می کند. با استراحت ، فشار وارده به کشکک زانو کاهش یافته و سطح درد کاسته می شود. در این مواقع ، معمولا جراح توصیه به استفاده از زانوبند برای مدت کوتاهی می کند تا از تحرکات غیر ضروری و فشارهای زیادی به این ناحیه پیشگیری کند. همچنین ، برای کاهش ورم و درد می توان از کمپرس سرد به میزان سه یا چهار بار در روز و هربار به مدت 15 تا 20 دقیقه استفاده کرد. کمپرس سرد باعث می شود جریان خون در ناحیه آسیب دیده کند شود و همین مسئله نقش زیادی در کم کردن درد دارد ؛ یکی از بهترین و موثرترین درمانهای توصیه شده انجام PRP زانو هست که اثرات فوقا العاده ای دارد.
گاهی برای تسکین درد و ورم ، پزشک داروهای ضد استروئیدی و ضد التهابی ، مثل ایبوپروفن یا کرم و پماد موضعی را تجویز می کند. همچنین ، معمولا برای کاهش علائم نرمی کشکک زانو و یا درمان آن توسط جراح ، انجام فیزیوتراپی توصیه می شود. از تکنیک های متفاوتی برای تحریک عضلات و بافت های این عضو ، در فیزیوتراپی استفاده می شود. گاهی ممکن است برای نتیجه دهی بهتر ، چندین روش را با هم ترکیب کنند.
در صورتیکه هیچ یک از روش های مذکور بر کاهش درد و مشکلات بیمار اثر نگذارد ، جراح به انجام جراحی زانو یا عمل آرتروسکوپی توصیه می کند. طی این عمل سوراخ و برش های کوچکی در اطراف ناحیه مورد نظر ایجاد کرده و دوربین یا دستگاه آندوسکوپ را وارد زانو می کند تا نمای کاملی از تمامی اندام ها و بافت ها داشته باشد. طی این عمل ، بخشی از بافت نرم آزاد و رهاسازی جانبی این قسمت ها اتفاق می افتد. با انجام این کار ، فشار موجود بر کشکک زانو کاهش یافته و دامنه حرکتی آن افزایش می یابد. علاوه بر این روش ، تکنیک های دیگر جراحی هم وجود دارند ، از جمله هموار کردن بخش خلفی کشکک زانو ، پیوند غضروف و جابجایی محل اتصال عضلات استخوان ران که در صورت لزوم و بر اساس وضعیت بیمار ، پزشک یکی از آن ها را انتخاب می کند.
علائم نرمی غضروف کشکک زانو چیست؟
کندرومالاسی کشکک زانو معمولا با درد در ناحیه زانو یا درد پاتلوفمورال (ناحیه ای که زانو و فمورال ، یعنی استخوان ران ، با یکدیگر تماس دارند) ظاهر می شود. ممکن است در این بیماری هنگام خم و صاف کردن زانوی خود ، احساس سایش یا تق‌تق کردن زانو ها را تجربه کنید. درد اغلب پس از دوره های نشستن طولانی مدت یا هنگام انجام فعالیت هایی که فشار قابل توجهی را به زانوهای شما وارد می آورند مانند ایستادن به مدت طولانی یا ورزش، تشدید می شود.
درجه‌بندی نرمی کشکک زانو
شدت بیماری زانوی دوندگان با اعداد ۱ تا ۴ درجه‌بندی می شود. درجه (گرید) ۱ نمایانگر کمترین شدت و گرید ۴ معرف بالاترین شدت کندرومالاسی پاتلا است.
- گرید ۱: در این مرحله غضروف در ناحیه زانو نرم شده است.
- گرید ۲: این درجه بیانگر نرم شدن غضروف به همراه بروز خصوصیات غیر طبیعی در سطح آن است. این مرحله معمولا به عنوان مرحله آغازی ازبین رفتن بافت در نظر گرفته می شود.
- گرید ۳: در گرید ۳، نرمی غضروف کشکک زانو ، غضروف نازک تر شده و بافت آن به طور فعال تحلیل می شود.
- گرید ۴: این درجه شدیدترین درجه کندرومالاسی است و نشان دهنده تحلیل رفتن بخش قابل توجهی از غضروف و قرارگیری استخوان زیرین آن در معرض است. به این معنا که سایش استخوان به استخوان به طور شایع در زانو رخ می دهد.
روش های درمان غیر جراحی نرمی کشکک زانو
این حالت بیماری بیشتر از یک بیماری گذرا است ؛ بلکه یک وضعیت طولانی مدت است که ناشی از رفتارهای نادرست زندگی می شود ؛ بنابراین برای بهبودی زانو دونده ، تغییر عادات و رفتارهای روزمره ضروری است. درمان این حالت نیازمند همکاری فعال بیمار است و اقدامات درمانی اصلی باید توسط خود بیمار صورت گیرد. برای درمان غیرجراحی نرمی کشکک زانو ، روش های زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند. پس از تشخیص علت نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی ، پزشک به درمان آن می پردازد. او در ابتدا از روش های غیرجراحی جهت کاهش درد بیمار استفاده می کند که شامل موارد زیر می‌شود :
- داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن یا استامینوفن البته در کنار روش های موثر مثل PRP زانو . این نوع داروها برای کاهش درد بیمار مورد تجویز قرار می گیرند. همچنین استفاده از پمادها و مشم ع‌های ضد درد نیز می تواند در کاهش درد زانو بیمار موثر باشد.
- استراحت کافی ، استفاده از کمپرس یخ و بالا قرار دادن پا کمی بالاتر از سطح قلب از دیگر اقدامات موثر در کاهش درد و علائم نرمی کشکک می باشند. مفصل زانو برای ترمیم نیاز به زمان کافی دارد ؛ بنابراین بهتر است از انجام فعالیت هایی که ممکن است باعث تشدید درد و اعمال فشار بر روی زانو شود ، خودداری کنید. این اقدام می تواند علاوه بر نرمی کشکک ، باعث آسیب های دیگری نیز در زانو شود که ممکن است روند درمان را کندتر کند.
- برای مثال فعالیت هایی مانند دویدن ، پریدن و وزنه برداری باعث فشار زیاد بر روی زانو می شود و ممکن است درد زانو را افزایش دهد. حتی اگر پیاده روی آرام هم باعث فشار و ناراحتی شما شود ، بهتر است قدم های کوتاه تری بردارید و تا زمان تعیین شده توسط پزشک ، فعالیت ورزشی را شروع نکنید.
- استفاده از کمپرس یخ نیز برای چند روز پس از حادثه بر روی زانو موثر است، اما توجه داشته باشید که یخ را مستقیم روی زانو قرار ندهید ؛ زیرا ممکن است باعث سوختگی پوست زانو شود.
- اعمال فشار موضعی بر روی مفصل زانو نیز می تواند در کاهش درد و تورم زانو موثر باشد. برای این منظور پزشک ممکن است یک بانداژ فشاری پلاستیکی را دور زانوی بیمار بگذارد. اما توجه داشته باشید که بانداژ نباید بیش از حد سفت باشد. بستن نوار زیر کاسه زانو نیز در کاهش درد و تخلیه فشار از روی زانو موثر است. استفاده از این نوارها ساده است و فیزیوتراپ نحوه استفاده از آن را به بیمار آموزش می دهد.
- باید توجه داشت که مطالعات اخیر درمان PRP به عنوان یکی از درمان های موثر مورد تاکید قرارگرفته که رضایت مندی قابل قبولی در بیماران ایجاد کرده است در این روش پلاسمابا پلاکت های حاوی فاکتورهای رشد بیولوژیک خود بیمار نقش ایفا می کنند.
سلام جناب دکتر من ی مدت هست ی حس عجیب تو کشکک زانو دارم و برخی مواقع صدا های عجیبی به همراه درد های ناگهانی دارم می خواستم بدونم آیا مشکل جدی هست و آیا نیاز به مراجعه به پزشک دارم ؟
سلام واحترام
با توجه به شکایت مطرح شده ویزیت جهت معاینه الزامی است